Yapay Zeka Parfüm Üretimine El Atıyor

2019 yılının sevgililer gününde ilk piyasaya sürülen yapay zeka parfüm Philyra adlı bir sistem tarafından hazırlandı. Peki bu nasıl oldu? Yapay zeka, veri madenciliği ve derin öğrenme üçlüsünün ortaya çıkardığı bu çalışma ile elde edilen sonuçlar pek çok farklı alanda yapay zekanın bu kullanım şeklinin genişlemesini sağladı. Örneğin daha çevreci ve dayanıklı inşaat malzemeleri üretmek için yine bu teknoloji kullanılarak çalışmalar yapılıyor. 2020 yılında yapay zeka, veri bilimi ve derin öğrenme kelimelerini ve bu üçlü ile yapılan çalışmaları daha sık duyacağız gibi gözüküyor.

Şimdi konunun detaylarına doğru ilerleyelim ve bu sistemi yakından tanıyalım.

Yapay Zeka Parfüm Üretimi Nasıl Oluyor?

Esasında yapay zekanın bu kadar önem kazanmasında en büyük etken dijital ortamdaki müthiş veri tabanıdır. Yapay zeka parfüm üretiminde veri biliminden faydalanıyor. Kimyasal değerler ve formüllerden oluşan büyük bir koku kütüphanesi, bunun yanı sıra cinsiyet, ırk, yaş, ten rengi, yaşadığı bölge gibi değişkenlere göre tercih edilen koku notalarının olduğu bir diğer veri tabanı parfümlerin üretiminde kullanılıyor. Doğada bulunan yüzlerce farklı doğal ve sentetik koku hammaddesi, bu kokulardan üretilmiş yaklaşık 1,7 milyon parfüm ve bu parfümleri kullananlara ait bilgilerden oluşan dev bir veri tabanından bahsediyoruz. Bunca veriyi taramak ve içerisinden seçilen bir hedef kitle için en uygun parfümü oluşturmak için devreye yapay zeka giriyor.

Bir bilgisayar firması (IBM) ve ünlü markaların parfümlerini tasarlayan bir kozmetik devinin (Symrise) ortak çalışması olarak ortaya çıkan yapay zeka parfümör Philyra öncelikle bir parfüm ustasıyla birlikte çalışmaya başlıyor. Neyin ne işe yaradığı, hangi maddelerin nelerle birleştirileceğini, hangi grup insanların neleri ne tür kokular tercih ettiğini öğreniyor ve buna göre yeni alternatifler sunuyor. Burada da derin öğrenme devreye giriyor. Bir yapay zeka yazılımına yapacağı işleri siz tanımlayabilir ve bu sınırlarda çalışmasını sağlayabilirsiniz. Ancak 2010’lu yıllarla birlikte bu makine de kendince çıkarımlar yapabilme, birden fazla veri tabanı üzerinde çalışarak kendi parametrelerini oluşturabilme kullanılmaya başladı. Buna da derin öğrenme diyoruz. Yapay zeka parfüm üretimi yaparken belirlenen hedef kitlenin özellikleri ve parfüm formüllerini bir arada kullanarak ortaya en ideal kokuyu sunuyor.

İlk yaptığı üretimle bir jüri karşısına çıkan yapay zeka parfümör, oluşturduğu kokuyla birinci seçildi. Jüriye sunulan kokulardan hangisini yapay zekanın ürettiği söylenmedi. Tamamen objektif yapılan bu değerlendirmede yapay zeka sınavı geçti. Dünyaca ünlü markaların parfüm üreticisi olan firma bu sistemi daha aktif bir şekilde kullanmaya başladığında yakın gelecekte “tam benlik bir koku” dediğimiz bir parfümün yapay zeka tarafından üretildiğini duyabiliriz.

Yapay Zeka, Parfüm Üretiminde İnsanın Yerini mi Alıyor?

Yapay zeka söz konusu olduğunda insan iş günü açısından en sık tartışılan ve endişe duyulan konulardan bir tanesi de bu. Ancak söz konusu kaygılar her teknolojik gelişmede yaşanabiliyor. Örneğin tarımda ve sanayide makineleşmeye geçildiği dönemlerde de insan eliyle yapılan işlemlerin makinelerce yapılması o dönem için aynı endişelerin yaşanmasına sebep olmuştur. Oysa ki sonuç insanın daha uzun sürede ve daha fazla efor sarf ederek yaptığı işi olumlu yönde değiştirmiştir. Üretim hız kazanmış çalışan makinelerin başına geçmiştir. Aynı durum yapay zeka ile yapılan çalışmalar için de söz konusudur.

Parfüm için birden fazla veri tabanını kıyaslayıp binlerce veriden olasılıkları hesaplayıp formüller üretmenin sırf insan gücüyle yapıldığını düşündüğümüzde bir verim elde etmek ne kadar mümkün olabilir? Dolayısıyla tek bir tuşa basarak derin öğrenmeyle çalışan bir yapak zeka esasında parfümöre hem zamandan kazandırır hem de sayısız alternatif sunabilir. Yani insanın yerini almaz, insana yardım eder.

Yapay Zeka, Veriler ve Derin Öğrenme Bileşeni Faydaları Neler?

Bu üçlünün bir araya getirdiği sistem her şeyden önce zamandan kazandırıyor. Ayrıca sadece parfüm üretiminde kullanılmıyor. Parfüm bu konuda yapılan son çalışmalardan sadece bir tanesi. Gıda sektöründen inşaat sektörüne kadar maddi bilimler bu sistemden fayla sağlanıyor. En önemli yanıysa yapay zekanın tarafsızlığı. Tamamen verilere bağlı olarak çalışması daha nokta atışı sonuçların ortaya çıkmasını sağlıyor. Örneğin daha dayanıklı yaz kış kullanılabilecek yeni bir otomobil lastiği üretmek için araştırmacıların yapacağı denemelerde kullanacakları malzemeleri daha kısıtlı tahminler üzerinden olacaktır. Bu tahminleri yaparken de tamamen verilerle değil o zamana kadar ki deneyimlerine dayalı en bildikleri malzemelere öncelik vereceklerdir. Biraz veri biraz tecrübe gibi düşünebiliriz. Oysa ki derin öğrenimli bir yapak zeka modeli tamamen veri odaklı olacak, çok daha fazla veriyi tarayarak istenilen özelliklere göre en uygun malzeme tahminlerini sunacaktır.

Özellikle son 10 yıldır hızlanan ve artık hemen her gün bir yerlerde kulağımızın aşina olduğu veri, yapay zeka ve derin öğrenme kavramları 2020 yılında parfümde olduğu gibi pek çok sektörde karşımıza çıkacak gibi duruyor. Yapay zeka parfüm ürettiği gibi pek çok yeni nesil ürünün de oluşumunda başrolde olacak.