Salatalık Nasıl Yetiştirilir?

Salatalık doğru ipuçlarını uyguladığınızda yetiştirilmesi en kolay sebzelerdendir. Peki salatalık nasıl yetiştirilir? Kabakgiller sınıfına giren salatalık yerde kol atarak ilerleyen ve sırık olmak üzere 2 ayrı tipi vardır. Eğer bahçede salatalık yetiştirmek istiyorsanız o zaman yer durumunuza göre ikisinden birini seçebilirsiniz. Ancak balkonda sırık salatalık çeşitlerini tercih etmeniz önemlidir.

Başlarken öncelikle şu bilgiyi verelim. Bir salatalık fidesinden ne kadar salatalık alabilirsiniz? Bu yetiştirme koşullarını doğru uygulamanıza bağlı olmakla beraber bir fideden ortalama 10 ila 20 arası meyve alabilirsiniz.

Tüm yaz boyunca salatalık yemek istiyorsanız salatalık farklı zamanlarda ekim yapabilmenize olanak sağlar. Örneğin mart ayında erken dönem için fide hazırlayıp Mayıs ayında bu fideleri toprağa ekerken, aynı zamanda tohum olarak da ikinci bir ekim yapıp daha uzun süre hasat yapabilme şansı yakalayabilirsiniz. Şimdiden bol hasatlar 🙂

Balkonda Saksıda Salatalık Nasıl Yetiştirilir?

Balkonda saksıda salatalık yetiştirmek için 50 cm çapında 40 cm derinliğinde saksılar kullanabilirsiniz. Bu boyutta bir saksıda 3 adet salatalık fidesini birlikte ekebilir, böylece yerden de tasarruf edebilirsiniz. Ancak tek tek ekmeyi düşünüyorsanız derinliği yine 35-40 cm olmak üzere çapı (genişliği) daha düşük saksıları da seçebilirsiniz. Saksı yerine 20 litrelik damacanada salatalık yetiştirmek de bir başka alternatif. Damacananın ağız kısmını kesip, altına ısıttığınız kalın çivilerle 6-7 delik açıp saksı masrafından kurtulabilirsiniz.

Gelelim balkonda salatalık nasıl yetiştirilir? Saksıya salatalık nasıl ekilir? Sorularının cevabına. Saksılarınızın altındaki deliklerin açık olup olmadığını kontrol edin. Saksınızda üstten 15 cm gibi boşluk kalacak şekilde toprak ve gübre karışımı ile doldurun. Salatalık tohumlarını koymadan önce toprağı püskürtme (fıs fıs şişe) yardımıyla üstten nemlendirin.

Tek fidelik saksılara 2 tohum atın. Biri çıkmazsa diğeri yedek olacaktır. 50 cm çapında saksı ya da damacanalarda ise bir daire çizecek şekilde çok dış kenara yanaşmadan 5-6 tohumu aralıklarla ekin.

Tohumları koyduktan sonra üzerini ince bir tabaka torf ile örtün. Eğer torf yoksa toprağı bir süzgeç yardımıyla eleyerek tohumların üstünü kapatın. Tohumların üstünü ince bir katman ile örtmeniz çimlenip yüzeye çıkarken kolaylık sağlar.

Bu işlemin ardından fıs fıs yardımıyla tekrar sulama yapıp, saksınızın üstünü ince çöp poşetiyle örtün. Bunun için saksının ağzına poşeti koyup lastik geçirebilirsiniz ya da saksının dışına bant yapıştırabilirsiniz. Fideler ilk yüzeye çıkana kadar toprağın kuru kalmamasına özen göstererek nemlendirme işlemine devam edin. Salatalık ilk filizlerini vermeye başladıktan sonra üzerindeki örtüyü kaldırın. Sulama işlemini fidelerin yapraklarına gelmeden dipten yapın. Çıkan fidelerin 4 yapraklı olmasını bekleyin. Bu aşamada zayıf falan fideleri ayırın.  Hepsi güçlü çıktıysa fazla fideleri nazikçe başka saksılara alın.

Fideleriniz 25 cm kadar boylandığında üstten biraz toprak ilave ederek köklerine destek yapın. Aynı işlemi 2 haftada bir uygulayarak en başta saksınızda bıraktığınız boşluğu toprak ve gübre karışımı ile doldurmaya devam edin. Balkonda farklı sebzeler yetiştirmek de isterseniz balkonda sebze yetiştirmek yazımızdan faydalanabilirsiniz.

Bahçede Salatalık Yetiştirmenin Püf Noktaları

Salatalıkları önceden fide yapmak mı daha iyi, yoksa direk toprağa ekmek mi? Her iki yöntemi de kullanmış biri olarak tavsiyem direk toprağa ekim yapmanız. Çünkü salatalık biraz narin bir fide ve şaşırtmadan yani bir yerden başka bir yere taşınmadan çok hoşlanmıyor. Ancak erken hasat isteyenler yine de Mart ayı gibi fide yapıp daha sonra toprağa alabilirler. Bunun için organik fide yazımızda detayları bulabilirsiniz.

Bahçeye ekim öncesi toprağa bel yardımıyla alt üst edin ve gübre ile karıştırın. Ben daha çok mantar ya da at gübresi kullanmayı tercih ediyorum ki inek gübresi danaburnu gibi bahçe zararlıları açısından sorun yaratabiliyor. Hangi gübreyi kullanacağınız konusunda tereddütleriniz varsa organik gübre yazımızı okuyabilirsiniz.

Fide ya da salatalık tohumunuzu ekmeden önce 4-5 gün toprak ve gübre iyice harmanlansın. Salatalık fidelerinde sıra üzeri boşluk her bir fide için ortalama 30 cm olması yeterlidir. Bir sıradan fazla salatalık ekecekseniz o zaman sıra aralarında da 50 cm boşluk bırakmalısınız. Bahçeniz tel ile çevriliyse bu kenarları salatalık ya da fasulye yetiştirmek için değerlendirebilirsiniz. İp yardımıyla fidenizden telin en üstüne gergin bir hat çekip sırık salatalıkları buraya sardırabilirsiniz. Bitki çubukları için yazının devamında pratik bir yöntem ise sizi bekliyor 🙂

Sırık değil de yerde kol atarak büyüyen salatalıklar için ne yapmalıyım diyorsanız, size önerim kol attıkları alanda siyah poşetler sererek meyve ve yaprakların çok fazla toprakla temas etmemesini sağlamanızdır. Bir diğer yöntem ise saman ile toprak üstüne ince bir örtü yapmanızdır. Çünkü salatalık topraktan çok çabuk mantari hastalık kapabiliyor ve hastalanabiliyor.

Salatalık Bitki Çubuklarına Nasıl Bağlanır?

Eğer sırık salatalık yetiştiriyorsanız fideler 20 cm boyuna geldiğinde bitki çubukları ile desteklerini hazırlama zamanınız gelmiş demektir. Bu işlem saksıda salatalık yetiştirme ve bahçede biraz daha farklı uygulanır.

Balonda saksıda salatalıklarınızın kol atarak büyüme dönemi olacağından saksılarınıza bitki çubukları dikmeniz gerekir. Büyük saksılarda her fide için 1’er bitki çubuğu dikin. Bu çubukları fidenizin köküne zarar vermeden 5 cm gibi uzağından saksının hemen hemen en dibine kadar saplanmasını sağlayın. 1.5. – 2 metre boyunda bitki çubuklarını üstte çadır olarak gibi bir ip ya da bant yardımıyla birleştirin. Salatalıklarınız büyüdükçe bu çubuklara direk sardırabileceğiniz gibi, dipten bağlayacağınız bir ip yardımıyla da bitki çubuklarına sardırabilirsiniz. Direk sardırırken bitki klipsleri ile salatalığın gövde dallarına zarar vermeden tutturabilirsiniz. Bitki klipsi yerine mandal da kullanabilirsiniz 🙂

Bahçede sırık salatalık yetiştirirken bizim kullandığımız yöntem 2 adet 2 metre tahta veya demir sırık, bir adet 3 metre tahta/demir sırık ile oluşturduğumuz bir çatı diye tanımlayabiliriz. 2 metrelik sırıkları toprağa 3 metre ara ile aynı hizada 30-40 cm derinliğe saplıyoruz. 3 metrelik sırığı diğer sırıkların birbirine ekleyecek şekilde üstten diğer sırıklara tutturuyoruz. Salatalık fidelerini üstteki yatay sırığın hizasına gelecek şekilde toprağa ekiyoruz. Keten bir ip ile fideleri üstteki sırığa gergin bir şekilde bağlıyoruz. İpin gergin olması önemli. Çünkü salatalıklarınız büyüdükçe bu ipe sarılacaklar. İp gevşek olursa tutunmaları konusunda sıkıntı yaşayabilirsiniz.

Salatalık Yetiştiriciliğinde Sulama Nasıl Yapılmalıdır?

Salatalık nam-ı değer hıyar yetiştiriciliği yaparken iyi bir verim almak için doğru sulama yöntemini kullanmak çok önemlidir. Salatalık ya da diğer adıyla hıyar suyu çok sever sevmesine ama yaprak ya da meyvesine su gelmesinden de bir o kadar hoşlanmaz. Bu yüzden ister bahçede ister balkonda olsun sulama yaparken ilk kural nazikçe dipten ve direk köküne gelmeden su vermenizdir.

Güneş ya da yarı gölge alanda yetişebilen salatalık bulunduğu yere göre sulama ihtiyacını size kendi dilinde anlatır. Yaprakları her zaman canlı yeşil ve gergin olmalıdır. Hafif pörsümüş bir görüntü görmüşseniz bilin ki acil suya ihtiyacı vardır. Her türlü sebze meyve yetiştiriciliği için geçerli olduğu gibi salatalık da güneş olmayan saatlerde sulanmalıdır. Bunun için sabahın çok erken saatleri ya da akşam gün batımından sonrasını tercih edebilirsiniz.

Salatalık Yetiştirmede Bakım Nasıl Yapılır?

Ekim öncesi toprak mutlaka gübre ile karıştırılmalıdır. 5’te 3 toprak 5’te 2 gübre karışımı idealdir. Tohum ya da fide ekiminizi bu şekilde yaptıktan sonra çiçeklenme döneminde ikinci gübrelemeyi yapmanız gerekir. Her bir fide için ortalama 3 avuç ölçüsünde gübre verebilirsiniz. Bir diğer dönem meyve vermeye başladıktan sonraki dönemdir. Bu dönem salatalık meyvelerinin düzenli olarak vermeye ve uzun dönem devam ettirmesine yönelik olarak tekrar gübre verebilirsiniz. Ya da organik gübre şerbeti ve kompost yazımından faydalanarak gübre şerbeti ile de besleme yapabilirsiniz.

Gübreleme kadar çapalamada salatalık yetiştirmede önemli bir bakım yöntemidir. İlk çapalamayı fideler 25 cm boyuna geldiğinde yapabilirsiniz. Kökleri çok derine inmeyen salatalıklar için derin çapalamaya gerek yoktur. Daha yüzeyde olan kökler böylece zarar görmez. Çapalama ile köke doğru toprak doldurma da yaparak salatalığın gövdesini sağlamlaştırmalısınız. Çapalama işlemini 10 günde bir yapmanız onları çok mutlu edecektir.

Salatalık Yetiştiriciliğinde Hastalık ve Zararlılarla Mücadele

Salatalık yaprakları oldukça narin ve çabuk hastalık kapabiliyor. Yaprak bitleri ve çekirgelerin favorisi olan salatalık yapraklını bahçe zararlılarından korumanın doğal yolları ise oldukça pratik. Hastalık olarak ise yapraklarda sararma ya da sarı lekelenme olarak gösteren mantari hastalıklar bulunuyor.

Zararlılar ve hastalıklar için ev yapımı bitki ilaçları yazımızda doğal ve etkili çözümler bulabilirsiniz. Bunun yanı sıra; salatalığı ektiğiniz saksı ya da toprağın bulunduğu aralan karbonatlı su yapıp püskürtmeniz yaprakların hastalanma riskini azaltır. Salatalık yetiştiriciliğinde doğal bitki ilaçlarını kullanırken hastalıklı yaprakları bir bahçe makası yardımıyla temizleyip sağlıklı yapraklara ilaçlama yapmalısınız. Sararmış ve lekelenmiş yaprakları temizlemekten çekinmeyin. Birkaç güne yeni yapraklar vermeye başlayacaktır.

Tüm detaylarıyla salatalık nasıl yetiştirilir sorusunun cevabını kendi tecrübelerimiz doğrultusunda vermeye çalıştık. Sorularını olursa yorum bölümünden bize ulaşabilir, eğer yazımızı beğendiyseniz başkalarının da faydalanması için sosyal medya butonlarından paylaşım yapabilirsiniz.