Organik Fide Yetiştirme Zamanı Geldi

İlkokul yıllarında pamuğun arasında fasulye çimlendirip, fide yetiştiriciliğinin temellerini atmışlığımız var 🙂 Bu özgüvenle yola çıkarak işleri karıştırmak yerine okuyup araştırıp tabii bir de uygulayarak güzel sonuçlar aldık neyse ki. Ama hissettiğim sevinç aynıydı desem çok da abartmış olmam. Köyde bahar hazırlıkları başlıyor yazımızda neden tohumdan fide yetiştirmeliyiz, organik tohum nereden bulabiliriz? Bunlardan söz etmiştik. Şimdi organik tohumlarımızı aldık. Gelelim organik fide yapmaya. Bu arada bir bahçeli eviniz yoksa şehirde yaşıyor olmanız kendi sebzenizi yetiştirmenize engel değil. Şehirden uzak, doğa içinde bir yaşam kuramayabilirsiniz ama balkonunuzda daha küçük çaplı kendi fidelerinizi yetiştirebilir ve dalından sofranıza doğal domates, biber, salatalık ile kendinize organik bir ziyafet çekebilirsiniz. Şimdi toprak ve tohumlarımızı buluşturma vaktimiz geldi 🙂

Hangi Sebzelerin Fidesi Yapılır, Hangilerinin Yapılmaz?

Fide, sebzelerimizi tohumdan toprağa ekilecek noktaya getirdiğimiz boyuttur. Bazı sebzeleri direk tohum olarak toprağa ekiyoruz. Bunlar fasulye (kesinlikle pamuk arasında çimlendirme yok 🙂 ,  mısır, bezelye, bakla, patates, soğan, havuç ve bamyadır. Bunun yanında maydanoz, dereotu gibi ot çeşitleri de yine direk toprağa ekilen bitkiler. Bunların ekimleri ile ilgili detaylı bilgiyi bir sonraki yazımızda vereceğiz.

Fide olarak yetiştirilmesi gereken sebzeler ise domates, biber çeşitleri, patlıcan, kereviz, lahana, brokoli, marul, pırasadır. Bunun dışında salatalık, karpuz, kavun, kabak çeşitleri de her iki türlü de yetiştirilebilir. Ama önce fideleme yapılması daha sağlıklı sonuçlar veriyor. Fide sonrası bahçenizde bu sebze meyvelerden hangisi nasıl yetiştirilir detaylı bilgi için doğal yaşam kategorimize göz atabilirsiniz.

Organik Fide Nasıl Yetiştirilir?

Çok fazla kafanızı karıştırmadan en basit şekliyle organik fide nasıl yetiştirebiliriz sırasıyla anlatalım.

• Öncelikle biraz derince (10 cm kadar) dikdörtgen fide kapları gerekiyor. Plastik ürün satan yerlerden en az 25×15 cm gibi ölçülerde ekeceğiniz tohum çeşidi kadar kap alıyoruz. Bu kapları her yıl düzenli kullanabilirsiniz. Ya da tek kullanımlık fide kaplarını ziraat ürünleri satan yerlerden temin edebilirsiniz.
• Bir bahçeniz varsa fidelik toprak hazırlayabilirsiniz. Bunun için toprak ve gübreyi karıştırıp birkaç gün havalandırıp içindeki börtü böceğin dağılmasını bekliyoruz. Organik gübre olarak son dönemlerde yaygınlaşan solucan gübresi fide yetiştirmekte oldukça başarılı. Korkmayın içinde solucan yok. Ayrıca köy yaşamında öğrendiğim acı bir gerçek de şu ki, her şey gübreyle yetişiyor 🙂 Köy pazarlarından ya da internet üzerinden temin edebilirsiniz. İlk aşamada 4 litrelik küçük bir paket işinizi görür. Fiyatları da 10 tl 20 tl arası değişiyor. Ben burada köy pazarından alıyorum.
• Bir de torf gerekiyor. Torf, organik bir toprak düzenleyici. Yine pazarlardan, yapı marketlerden ya da internet üzerinden temin edebilirsiniz. 5 litrelik bir paket işinizi görecektir. Tohumlarınızı direk torfa ekebileceğiniz gibi, sadece üstlerini kapatmak için de kullanabilirsiniz. Şehirde organik fide yetiştirecek olanlar için pratik bir çözüm.
• Gelelim tohumlarımızı ekmeye. Kaplarımıza torf ya da hazırladığımız toprak karışımını üstünde 2 parmak boşluk kalacak şekilde dolduralım ve düz bir zemin elde edelim. Ekeceğimiz her bir çeşit için bir kap kullanacağız. Örneğin domates tohumumuzu alalım, gelişigüzel serpme olarak da ekebiliriz, ancak tohumların yüzeye çıkışını hesaba katmamız gerekiyor. O yüzden biz biraz zahmetli olsa da tek tek 1 cm gibi aralıklar bırakmaya çalışarak göz kararı ekiyoruz.
• Şimdi tohumlarımızın üstünü kapatıyoruz. Burada torf kullanmak daha iyi. Çünkü hem nemli kalmasını sağlıyor hem de tohumların yüzeye çıkmasını kolaylaştırıyor. Toprağa göre daha gevşek olduğu için. İnce bir tabaka halinde tohumların üzerini torfla tamamen kapatıyoruz.
• Organik fide için ilk sulama zamanı. Buna can suyu diyoruz. Püskürtme yöntemi ile bütün dikdörtgen kabımızı suluyoruz. Bu şekilde satılan sulama kapları alabilirsiniz ya da püskürtmeli temizlik malzemesi şişeleri de aynı işlevi görür.

Organik Fide Yetiştirmede Diğer Aşamalar Nelerdir?

• Hangi kaba ne ektiğinizi unutmamak için, etiketlerden faydalanabilirsiniz. Kapların dış kenarına türüne göre örneğin acı kıl biber yazmayı unutmayın. Yoksa toprağa ekip ürün alana kadar ne ektim de ne biçeceğim diye merak dolu bir süreç geçirebilirsiniz 🙂
• Şimdi sera etkisi yaratmak için kaplarımızın üzerlerini şeffaf ince naylonla kapatıyoruz. Toprağa değmemesi önemli. Bu sebeple tüm ekim işleminizin sonunda kaplarınızda 1 parmaklık boşluk kalması gerekiyor. Ben ince buzdolabı poşetleri kullanıyorum.
• Fidelerimiz balkonda ya da bahçede yine varsa küçük bir seranız onun içinde yerini almaya hazır. Organik fide için tohum ekimimiz başarıyla tamamlandı.
• Şimdi düzenli olarak her gün, fide yataklarımızı kontrol edip püskürtme sistem ile sulayarak nemli kalmalarını sağlıyoruz. Ortalama 6 ila 10 gün arasında tohumlar yüzeye çıkıyor. Tohumlar yüzeye çıktıktan sonra üzerindeki ince naylonları kaldırıyoruz. Artık büyüme zamanı.

• Fidelerimiz iki yapraklı olmaya başladı mı seyreltme zamanı. Özellikle serpme ekim yaptıysanız kümeler halinde yüzeye çıkan fidelerin güçlü ve canlı olanlarını bırakıp, diğerlerini narin bir şekilde çıkarıyoruz.

• Organik fidelerimiz 4 yaprak açacak noktaya gelip yaklaşık 10 cm kadar boylandığında, artık onları daha hızlı büyüyüp güçlenecekleri derin kaplara alıyoruz. Bu şekilde satılan fide kapları var. Ama biz dikdörtgen balkon saksıları ve 20 cm derinliğinde plastik leğenleri kullanıyoruz. Ekmek için çok daha pratik ve rahat oluyor. Doğal yaşam demek rahatlık demek 🙂

• Yine bu kapları toprak ve gübre karışımı ile doldurup, tek tek narin fidelerinizi aralarında bu sefer 5 cm gibi boşluk bırakarak yeni yerlerine ekiyoruz. Bu işleme şaşırtma deniyor.

• Bu kez ince uçlu suluklar yardımı ile topraklarının nem durumunu kontrol edip gün aşırı sulamaya devam ediyoruz.

• Gündüzleri havanın ortalama 21 derece olduğu zamanlarda fidelerinizi sera dışına çıkarın. Ki fazla sıcakta da zarar görmesinler. Akşamları ise üstü kapalı bir yerde olmaları gerekiyor bu kez de üşümesinler 🙂 Balkonlarda yetiştirecek olanlar yarı açık bir alan olduğu için bu değişime gerek yok.

• Ortalama 1.5 ay içerisinde organik fideleriniz toprakla buluşmaya hazır hale geliyor.

Organik Fide Yetiştirme İle İlgili İpuçları

Her bölgeye göre fidelerin yetiştirilme zamanları sıcaklıkla doğru orantılı olarak değişir. Gece don tehlikesi geçip, sıcaklık farkları azalmadan fideler dış ortamda toprağa ekilemiyor. Akdeniz bölgesinde Mart ayında toprağa ekim yapabilirken Marmara’da Mayıs ayında yapabiliyoruz. Fide yetiştirme zamanları da buna bağlı değişiyor.

Organik fide yetiştirmek biraz narin bir işlem. Tamamen bir bebek gibi her şeyden çabuk etkilenebilen fidelerinize güçlenene kadar gözünüz gibi bakmanız gerekiyor. Üşütmeyin, terletmeyin, susuz bırakmayın 🙂 Onlar da size bütün yaz boyunca en güzel meyvelerini vereceklerdir. Şimdi sıra onları toprağa ekip nasıl yetiştireceğinizde. Bunun için sebze meyve yetiştiriciliği yazımızdan faydalanabilirsiniz.