Tohum Çıkarmak ve Saklamak için Pratik Yöntemler

Bahçe ya da balkonda organik sebze meyve yetiştiriciliği yapıyorsanız, fidelerinizden bir sonraki yıl için organik tohum almanın tam zamanı. Tohum çıkarmak ve saklamak için kendi uyguladığım usulüne uygun ve pratik yöntemlere geçmeden önce köydeki ilk ekim heyecanından bahsetmeden geçemeyeceğim 🙂

Doğal yaşam deyip bağ bahçe işlerine başlayınca, ilk heyecanla insan bir an önce tadına bakmanın heyecan ve gafletine kapılabiliyor. Tam da bizim yaptığımız gibi 🙂 Yaşasın ilk salatalık, işte sabırla kızarmasını beklediğim ilk domates, bu ne lezzetli bir fasulyeymiş derken tohum almayı unutup bir sonraki yıl ne olacak şimdi sorusuyla baş başa kalabiliyor insan. Neyse ki yerli tohum imdadımıza yetişti de, organik tohum bulma konusunda bir sorun yaşamadık. Ama ilk sene olunca duyan Trabzon’dan bir fasulyem var bir de bundan ek falan derken eş dost hediyesi tohumlara bir daha ulaşmak mümkün olmadı. O yüzden ilk ekim yapanlar ve tohum alacaklar dikkat. Çıkan ilk ürünlerinize dokunmayın 🙂

Tohum Çıkarma İçin Adım Adım Yapılması Gerekenler

Öncelikle her fidenin tohum çıkarmak için kullanılan yöntemleri farklı. İlk olarak düşünmeniz gereken ne kadar tohum alacağınız. Bundan organik fide yetiştiriciliği yazımızda da biraz bahsetmiştik. Yani bahçenize 10 adet domates fidesi ekecekseniz tek bir domatesi tohumluk olarak ayırmanız yeterli. Ama 50 adet fide ekecekseniz 2 ya da 3 domates bırakmanız gerekiyor. Bahçenizdeki fide sayılarına bakarak basit bir matematikle bu işi çözmek kolay. Şimdi adım adım tohum çıkarmak için neler yapmamız gerekiyor, ona bakalım.

• Ben ilk çıkan ürünleri tohumluk bırakmayı tercih ediyorum. Ama ola ki ilk heyecanla onları topladınız. Köke en yakın çıkan ve en sağlıklı görünen domates, salatalık, kabak meyvelerini de tohumluk bırakabilirsiniz.
• Birden fazla tohumluk ürün ayıracaksanız, farklı fidelerden seçin. Aynı fidede birden fazla tohumluk bırakmayın.
• Tohuma bıraktığınız meyvelerin iyice olgunlaşmaları gerekiyor, yani tohumlarının iyice büyümesi için dal üzerinde beslenecekler.
• Domates meyvesi iyice kızarıp olgunlaştığında, yumuşamaya başladığında tohum için hazır demektir.
• Yeşil biberler kızarıp pörsümeye başladığında tohum çıkarmak için hazırdır.
• Kabak, salatalık, patlıcan iyice büyüyüp kabukları sararmaya ve sertleşmeye başladığında tohumları büyümüş demektir.
• Fasulye, mısır, bezelye gibi taneli bakliyatların dalında kurumaları önemli.
• Marul, soğan, pırasa, lahana tohumluk çiçek verirler. Bu çiçekler iyice kuruyup solduğunda tohumlarınız artık hazırdır.
• Karpuz, kavun için iyice olgunlaşan meyveleri koparıp çekirdeklerini gölgede kurutmanız yeterlidir.
• Dalından kopardığınız tohumluk meyveleri 2 gün boyunca gölgede bekletin. Artık tohumları ayırma zamanı 🙂

Tohum Çıkarmak İçin Ayıklama, Dezenfekte Etme ve Kurutma

Fasulye, mısır, nohut, bezelye gibi taneli tohumlarda işimiz daha kolay. Zaten dalında kurumaya bıraktığımız için topladıktan sonra kabuklarından ayırıp pamuklu bir örtü üzerinde ve gölgede iyice kurumaları ve havalanmaları için bir hafta süreleri var. Balkon ya da verandanızda masanın üzerinde bu işlemi yapabilirsiniz. Akşamları oluşan nemden etkilenmemeleri için üzerlerini yine örtüyle örtmenizde fayda var.

Domates, salatalık, kabak, biber ve patlıcandan tohum çıkarmak için, öncelikle bir bıçak yardımıyla meyvelerimizi açıyoruz. Tohumları çay kaşığı kullanarak, tohumları çok zedelemeden çıkarıp süzgece koyuyoruz ve ilk yıkama işlemini yapıyoruz.

Ardından tohumları su dolu kavanoz ya da bardağa koyuyoruz. Ağır olan tohumlar dibe çökecektir. İçi dolu olgunlaşmış ve bir sonraki yıl fide olacak tohumlarımız bunlardır. Üstte kalanları eleyip kalan sağlar bizimdir diyerek, bu kez dezenfekte aşamasına geçiyoruz.

Dezenfekte için en iyi sonuç aldığım yöntem, ev yapımı bitki ilaçları olarak da kullandığımız karbonatlı su. Sirkeli su ile de dezenfekte yapılıyor. Ancak asit seviyesi yüksek sirkelerde narin domates ve biber tohumları biraz zarar görebiliyor. Bu sebeple 1 litre suya 1 tatlı kaşığı karbonat ile hazırlayacağınız karışımlarda tohumlarınızı bir saat kadar bekletmeniz yeterli olacaktır.

Tekrar tel süzgeç yardımıyla süzdüğümüz tohumları pamuklu tülbentlerle gölge bir alanda kurumaya bırakıyoruz. Dışarıda güneş görme riskine karşı evinizde bir alanda da bu işlemi yapabilirsiniz. Tohumlarınız 10- 15 gün içerisinde iyice kuruyacaktır.

Tohum Çıkarmanın Ardından Saklamak İçin En İdeal Yöntemler

Tohumlarımız iyice kuruduğunda sürekli gölge ve serin bir yeriniz varsa kiler gibi, hava almayacak şekilde folyolara sararak tohumlarınızı 6 ay gibi bir süre saklayabilirsiniz.

Yine ince tülbentlere sararak cam kavanozlara koyup hava almayacak şekilde kapadıktan sonra 2 yıla kadar buzdolabında muhafaza edebilirsiniz. Ben bu yöntemi kullanıyorum.

Bir sonraki yıl için organik tohumlarınız hazır 🙂