Deprem için Alınacak Önlemler Nelerdir?

Deprem için alınacak önlemler nedir dediğimizde, doğal afetlerden biri olan deprem son günlerde Elazığ depremi ile ülkemiz gündeminde ilk sıralarda yer alıyor. Deprem hayatımızın içinde olduğu için böyle bir güncel konuya güncel yazılar kategorimizde yer vermek istedik.

Depremin oluşmasını engellemek gibi bir lüksümüz elbette yok. Ancak depremi en az hasarla atlatabilmek için yapabileceklerimiz var. Deprem için alınacak önlemler ile bunu başarmak mümkün. 1999 Gölcük depremini bizzat yaşayanlar olarak öğrendiğimiz en önemli şey “yaşayan bilir” algısının ötesinde deprem ile ilgili bilincin yaşamaya gerek kalmadan öğrenilmesinin gerekliliğidir. Bir deprem bölgesi olan ülkemizde deprem hakkında 7’den 70’e ne kadar bilinçli olursak bu afetleri o kadar zararsız atlatabileceğimizi düşünüyoruz.

Deprem için alınacak önlemler nelerdir dediğimizde bunu farklı açılardan ele almak gerekir. Bunları;

• Deprem öncesi alınacak önlemler
• Deprem anında alınacak önlemler
• Deprem sonrası alınacak önlemler şeklinde gruplandırabiliriz.

Her şeyden önce deprem ile her an ve her yerde karşı karşıya kalabileceğimiz bilincinde olmalıyız. Ancak bu durumla ilgili bir korku yaratmanın ötesinde bilinçlenme üzerine yoğunlaşırsak kötü sonuçları da o kadar minimuma indirebiliriz. O halde gelin deprem için alınacak önlemler nelerdir yakından bakalım.

Deprem Öncesi Alınacak Önlemler

Deprem öncesi alınacak önlemler denince ilk düşündüğümüz depreme dayanıklı binaların yapılması, zemine uygun malzeme kullanılarak binalar ve evler inşa edilmesi gelir. Elbette yerleşim planları ya da yapıların depreme dayanıklı yapılma sistemi konunun uzmanları tarafından yapılacak çalışmalardır. Ancak biz de bireysel olarak bu konuda bilinçli hareket ederek yaşam alanlarımızı seçerken bazı kriterlere dikkat edebiliriz.

• Oturduğumuz konutların, çalıştığımız işyerlerinin ya da çocuklarımızı gönderdiğimiz okulların bulunduğu yerlerdeki zeminlerle ilgili iyileştirme ve zemin etüdü çalışmaları yapılıp yapılmadığını öğrenmeliyiz.
• Yaşam alanlarımızın depreme dayanıklılığı, daha önce bir deprem görüp iyileştirme yapılıp yapılmadığı konularından bilgi sahibi olmalıyız.
• Eğer yeni bir yaşam alanına geçiyorsak bu kriterlere göre güvenli alanları tercih etmeli, uymayanları değerlendirme dışı bırakmalıyız.
• Sadece bina değil bina içerisinde ev ve çalışma alanlarımızın içinde de bir deprem olması halinde oluşabilecek tehlikelere karşı önlemler almalıyız.
• Devrilebilecek dolap, raf gibi eşyaları duvarlara sabitlemeliyiz.
• İçinde ağır eşyalar olan gardırop gibi dolapların kapaklarına metalik kilitler takmalıyız.
• Yatak odalarımızda baş hizamıza gelecek raflar bulundurmamalı ve mümkün olduğunca tüm oda yerleşimlerini kapılara kolay ulaşabilecek şekilde yapmalıyız. Aynı durum işyerlerimiz için de geçerlidir. Eğer bu konularda eksiklik varsa yetkili isimlere gerekli önlemlerin alınmasını bildirmeliyiz.
• Evlerimizde ufak da olsa bir yangın söndürme cihazı bulundurmalıyız. İş yeri ve okullarda da olup olmadığını sorgulamalıyız.
• Elektrik ve doğalgaz kaçaklarından oluşabilecek tehlikeli durumlara karşı vana ve sigortaları otomatik olarak kapanabilecek bir sistemde kullanmalıyız.
• Eğer mümkünse elektrik kesintisinde devreye girebilecek ve çıkış kapısına doğru aydınlatma sağlayabilecek birer ışıldak kullanmalıyız.
• Sabitlediğimiz dolapların üst kısımlarına mümkün olduğunca eşya koymamaya özen göstermeliyiz.
• İlk etapta deprem sonrası lazım olabilecek eşya ve evrakların içinde olduğu bir deprem çantasını ulaşabileceğimiz bir yerde hazır bulundurmalıyız.
• Aileniz ve çocuklarınızla bir deprem anında nasıl davranmanız gerektiğine dair önceden plan yapın. Evin en güvenli alanını belirleyerek herkesin orada bir araya gelmesi üzerine gerekirse basit bir tatbikat yapın.

Peki, bu deprem çantası içerisinde neler bulundurmalıyız?

Deprem Çantası Nasıl Hazırlanmalıdır?

1999 Gölcük Depremi, aslında en hazırlıksız yakalandığımız ama bir o kadar da tecrübe sahibi olduğumuz acı bir süreçti. Deprem sonrası yardımlar gelene kadar geçirmeniz gereken süreçte en temel ihtiyaçların bile büyük bir konfor olduğuna şahit olduğumuz zamanlardı. Dolayısıyla hem bulunduğunuz ortamdan dışarı çıkışta size çok yük teşkil etmeyecek kadar hafif hem de temel ihtiyaçlarınızı karşılayacak detaylardan oluşan bir deprem çantası hazırlamanız deprem öncesi yapabileceklerinizden bir diğer önemli unsurdur. Peki, deprem çantası içinde neler olmalıdır?

• Su
• Varsa düzenli kullandığınız ilaçlar, ağrı kesiciler
• Küçük yaralanmalara karşı ilk yardım çantası hem kendimiz hem de çevremizdekilere yardımcı olmak için
• Göçük altında bir alanda kalırsanız sesinizi duyurabilmek için deprem düdüğü
• Fener ve yedek piller
• Bozulmayacak, ilk etapta açlığınızı giderebilecek yiyecekler
• Kâğıt mendil, ıslak mendil
• Poşet
• Küçük bir makas ve çakı
• Eğer mümkünse sıcak tutacak yedek kıyafet ve battaniye
• Yağmurluk
• Bir miktar para
• Kimlik ve önemli evraklarınız
• Sabun veya dezenfektan
• Telefonunuz için yedek batarya
• Kâğıt kalem
• Kâğıt maske

Deprem çantanız içerisinde en zaruri ihtiyaçlarınız için bulundurabileceğiniz bu malzemelerin yanı sıra pilli bir radyo, kolay kullanımlı hafif bir çadır, küçük bir ısıtıcı, kamp ocağı gibi kamp malzemelerinden oluşan, aracınızda da bulundurabileceğiniz ikinci bir çanta da hazırlayabilirsiniz. Hazırladığınız deprem çantasını yaz veya kış koşullarına göre güncelleyebilir, yedekte tuttuğunuz ilaç, gıda ve pillerinizin son kullanma tarihlerini de düzenli olarak kontrol edebilirsiniz.

Deprem Anında Alınabilecek Önlemler

Depremle ilgili hayati önem taşıyan konulardan biri de deprem anında neler yapmanız, nasıl davranmanız gerektiğini bilmenizdir. Çünkü pek çok yaralanmalar ve sonu ölümle bitebilen durumlar bazen ne yapacağımızı bilememekten dolayı yaşadığımız panikten kaynaklanmaktadır. Depreme her yerde yakalanabilme ihtimalimiz var. Bu sebeple olduğumuz yere göre dikkat etmemiz gereken bazı koşullar da bulunur. Deprem anında kapalı bir alandaysanız pencere kenarlarından raf, dolap, üzerinize eşya düşebilecek her türlü ortamdan uzak durmaya çalışın. Balkon ya da pencerelerden panikle aşağı atlamamaya özen gösterin. Deprem esnasında merdiven ya da apartman boşluklarına çıkmayın. Asansör kesinlikle kullanmayın. Kibrit, çakmak kullanmayın. Elektrik düğmelerine dokunmayın. Deprem geçene kadar olabildiğince boş, güvenli bulduğunuz alanda olduğunuz yere çökerek baş ve kollarınızla koruma altına alarak mümkün olduğunca bir yere tutunmaya çalışın. Eğer yakınınızda ulaşabildiğiniz yastık gibi koruyucu, yumuşak dolgulu bir malzeme varsa baş ve boyun bölgenizi bununla da koruma altına alabilirsiniz.

Deprem anında araç kullanıyorsanız aydınlatma direği ya da yıkılabilecek binalardan mümkün olduğunca uzaklaşarak aracınızı sağa çekip camlarınız kapalı bir halde sarsıntı geçene kadar beklemelisiniz. Tünel, kapalı otopark gibi bir alandaysanız araç dışına çıkıp “çök-kapan-tutun” hareketiyle tıpkı evinizdeki gibi baş ve boyun bölgenizi koruma altına almalısınız.

Deprem anında metroda iseniz gerekmedikçe aşağı inmemelisiniz. Tutunabileceğiniz bir alanda sakince depremin geçmesini bekleyerek soğukkanlı hareket etmelisiniz.

Eğer yaya olarak dışarıda, sokakta depreme yakalanırsanız mümkün olduğunca binalardan, tabela, direk gibi devrilme ihtimali olan alanlardan uzakta açık bir alanda kendinizi çök-kapan-tutun hareketiyle koruyun. Alışveriş merkezlerinde depreme yakalanırsanız sakince mağazadan çıkıp alışveriş merkezinin ortak alanında depremin durmasını bekleyin. Panikleyip koşmadan sakin hareket edin.

Deprem anında uykudaysanız ve hareket edemiyorsanız yastığınızla başınızı koruyun,  sakince depreme bitmesini beklemeye çalışın.

Deprem Sonrasında Neler Yapmalıyız?

En önemli kuralın panik yapmamak olduğunu deprem sonrasında da aklınızdan çıkarmamalısınız. Aceleci ve panik yaparak sergileyeceğiniz davranışlar size çok daha fazla zaman kaybettirir ve engel teşkil eder. Öncelikle bulunduğunuz alanda açık ocak, şofben gibi yangın tehlikesi oluşturabilecek cihazları kapatmalısınız. Ardından doğalgaz vanası ve sigortaları da kapatmanız gerekir. Deprem çantanızı alıp bulunduğunuz binadan koşmadan, sakince açık alana gitmelisiniz. Eğer evin içinde yıkım kaynaklı toz oluşmuşsa çıkmadan önce kâğıt maskelerinizi takmalısınız. Deprem sonrası yaşanan rahatsızlıkların en başında gelenlerden biri de solunan bu tozdan dolayı oluşan hastalıklardır. Telefonlarınızı sadece acil durumlar için kullanın. Unutmayın, herkes sizinle aynı durumda. Dolayısıyla bireysel güvenliğinizi düşünürken aynı zamanda başkalarını da düşünerek hareket etmek zorundasınız. Açık alanda hasarlı binalardan ve enerji hatlarından uzak durun. Yakın çevrenizde yardıma ihtiyacı olanları kontrol edin, mümkün olduğunca yardımcı olmaya çalışın.

Aracınızla yoldaysanız emniyet şeridini kesinlikle açık tutun ve acil olarak yetişmeniz gereken bir durum yoksa trafiği mümkün olduğunca meşgul etmeyin. İş yeri, alışveriş merkezi, okul gibi topluca bulunduğunuz binalardan çıkış yapmak için anonsları takip edin. Panikleyerek bir an önce dışarı çıkmak için koşturmanız hem kapılarda yığılmalara sebep olacaktır hem de istenmeyen kazaların oluşmasına sebep oluşturacaktır. Eğer yıkıntı altında mahsur kaldıysanız hareket kabiliyetiniz kısıtlı ise hayatınızı riske atabilecek hareketleri yapmaktan kaçının. Mutlaka ağzınızı tozlardan korunmak için giysinizle kapatmaya çalışın. Su, kalorifer gibi tesisat borularına yakınsanız vurmaya çalışarak sesinizi duyurmaya çalışın. Enerjinizi mümkün olduğunca kontrollü kullanmaya, aynı zamanda uyumamaya çalışın. Nefes alışverişlerinizi düzenli tutmaya özen gösterin.

AKUT Güvendeyim Nedir?

Tüm bunlara ek olarak AKUT’un Google Play Store ve App Store’daki uygulaması “Akut Güvendeyim” uygulamasını indirerek yaşanan doğal afet sonrasında internete ihtiyaç duymaksızın konum bilgileriniz belirli kişilere gönderilerek size daha kolay ulaşılmasını sağlayabilirsiniz. Güvendeyim uygulamasını telefonunuza kaydettikten sonra Ayarlar bölümünden belirlediğiniz maksimum 5 farklı telefon numarasına konum bilgileriniz acil bir durumda SMS ile iletilir. Uygulamanın ana ekranındaki “güvendeyim” butonuna basmanız bilgilerinizin ulaşması için yeterli olacaktır. Uygulamaya eklediğiniz telefon numaralarında yakın çevreniz ve şehir dışındaki tanıdıklarınızdan bir liste oluşturmanız size ulaşılabilmesi için farklı konumlardaki daha avantajlı olacaktır.

Deprem sonrasında yaşanan artçı sarsıntılar hasarsız görünse dahi yorulan binalarda çökme tehlikesi yaratabileceği için çok gerekli olmadıkça binalara girmemeniz, hasarlı binalara ise hiçbir koşulda girmemeniz önemlidir. Belki de en çok ihmal edilen konulardan biri ise depremin yarattığı travmalardır. Dolayısıyla deprem sonrası mutlaka psikolojik olarak destek almanız, sonrasında oluşabilecek korku, panik gibi rahatsızlıkların da önüne geçmeniz açısından önemlidir.

Umarız ki doğa olayları herhangi bir iz bırakmadan yaşanabilecek düzeyde noktalara bir an önce gelsin. Bunun için bizler kendi adımıza deprem için alınabilecek önlemler ile ilgili bilinçli şekilde hareket ederek deprem öncesi, deprem anı ve deprem sonrası için en az hasarı yaşayarak geçirebilelim.